«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش

«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش/ بخش پایانی

انتشار :‌ دوشنبه ۲۰ / ۰۱ /۱۴۰۳ | ساعت ۱۳:۴۱

شفقنا- حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش در سلسله نوشتارهایی اخلاقی بمناسبت ماه رمضان باعنوان «غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! » و در بخش هشتم و پایانی که در اختیار شفقنا قرار داده، این گونه آورده است:

اشاره ؛
در زمینه اخلاقی‌شدن از خوبان عالم استمداد بجویید. اما روشن است که مراد کسانی نیستند که فاقد کمال باشند و در واقع دکان باز کرده‌اند و عرفان‌های کاذب را ترویج می‌کنند! این قماش افراد که چه بسا در لباس روحانیت هم دیده شوند، با تسبیح و گریه و صدا در گلو پیچاندن، از مردم مریدبازی مطالبه میکنند، و از حاکمان بدنبال قدرت و ثروت بنام اوقاف و خیریه و بیت المال و… هستند! اینان هستند که غبار غربت بر آرمان های اخلاقی مینشانند!

بسمه تعالی

از اموری که در شخصیت اخلاقی انسان موثر است، استمداد از ارواح عالیه، نفوس مطهره و انسان‌های برجسته معنوی است.
ما هرچقدر مطالعه کنیم و مراقبه داشته باشیم، برای اخلاقی‌شدن موثر است و در نفس ما اثر می‌گذارد.

از حرف‌های بی‌اساس وهابیت و برخی از روشنفکرانی که در نگاه‌های فکری آنها رسوب وهابیت جای گرفته، این است که مستقیم به خدا مراجعه می‌کنیم و کاری به واسطه‌ها نداریم.

انکار وسائط فیض الهی نوعی شرک است

منکر شدن نقش وسائط الهی و آنها که وسیله قرب به خداوند هستند، مانند انبیا و اولیای الهی، نوعی از شرک و دوری از توحید است.
خداوند در سوره مائده می‌فرماید «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»، یعنی ای مومنان در ارتباط با خدای عالم از مجاری فیض خدا بهره ببرید. طبیعتاً باید این سخن خدا را به گوش جان بشنویم.

وسائط فیض الهی موظف به دستگیری هستند

در آیه ۶۴ سوره نساء آمده است «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا»، یعنی ای رسول خدا، وقتی مومنینی که گناهکار هستند و ظلمی به خود کرده‌اند، خدمت شما می‌رسند، شما واسطه شوید و برای آنها از خدای متعال طلب مغفرت کنید.
این امر خدا به پیامبر(ص) است که وقتی مومنی آمد و از خدای متعال طلب بازگشت و توبه کرد و درخواست کرد که برای او نیز استغفار کنید، شما برای او استغفار کنید. استمداد از خوبان عالم و از آبرومندان در درگاه حضرت حق‌تعالی یک نکته مهم و اساسی در قرآن شریف است.
پیش از پیامبر اکرم(ص) در مورد فرزندان یعقوب(ع) نیز چنین آمده است که فرزندان یعقوب(ع) به پدر عرض کردند که برای ما طلب استغفار کنید و یعقوب(ع) نیز فرمود برای شما استغفار می‌کنم که در آیه ۹۷ سوره یوسف به این مسئله پرداخته شده است؛ «قَالُوا يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ».
پیش از جریان یوسف(ع) و پس از جریان یوسف(ع) نیز این مسئله را شاهد هستیم و این دو نمونه در مورد استمداد از خوبان برای توبه و استغفار است.
اما در سوره مبارکه بقره، آیه ۶۱، این را داریم که بنی اسرائیل از موسی(ع) استمداد کردند که از خدا بخواه تا تنوع غذایی برای ما نازل کند که محصولات غذایی متنوعی داشته باشیم. بنابراین استمداد از نفوس کامله یک امر قرآنی است و مطلبی قابل انکار نیست.

واسطه فیض ، باید کامل مکمل باشد

عارفان، انسانی را نشان داده‌اند که می‌توان به او مراجعه کرد که اولاً باید انسان باشد، ثانیاً کامل باشد و ثالثاً مکمل باشد و قدرت تربیت نفوس در او باشد.
وقتی سخن این بزرگان را بررسی می‌کنیم به کلام بلند صاحب کتاب فتوحات مکیه می‌رسیم و تعبیر ایشان این است که انسان‌های کاملی که به نقطه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند از دیگران هم دستگیری کنند، نه فقط در دنیا، بلکه در همه عوالم چون دست بازی دارند، هرکسی به آنها مراجعه کند، می‌توانند دستگیری کنند. آنچه که خدای عالم اراده کند، اینها تابع هستند و دستگیری می‌کنند.

اعتقاد به وساطت اولیاء غلو نیست

لذا اگر در اخلاق سفارش شده که به سراغ اولیای خدا برویم، چیزی نیست که به تعبیر برخی، شیعیان غالی آن را ترویج کرده باشند. این مسئله در کتب معتبر عارفان وجود دارد و غلوی وجود ندارد.

همین سخنی که ابن عربی دارد، مرحوم فیض کاشانی نیز در کتب اخلاقی خود دارد. مرحوم فیض می‌فرماید؛ حجت خدا (ع) که واسطه فیض ما و حضرت حق تعالی هستند، روح عالم محسوب می‌شوند ، چطور روح ما به بدن ما سیطره دارد، ائمه(ع) نیز روح این عالم هستند و آنچه آنها اراده کنند به اذن الهی، این عالم در محضر آنها است و تبعیت می‌کند.
پس باید سطح دید را بالا برد و تنها برای شفای مریض به ذوات مقدسه آنان مراجعه نکرد ، بلکه برای رسیدن به معرفت و اخلاق هم باید از آنان استمداد جست.

استمداد از نفوس کامله معصومین برای اخلاقی شدن ضروری است

ما وقتی که زندگی اولیای الهی را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم به ما دستور دادند برای اخلاقی‌شدن، همه راه‌های اخلاقی را داشته باشید.
امام خمینی بیانی در کتابهای عرفانی دارد که قابل توجه است، می‌فرماید “تمایلات نفسانی به قدری قوی است که باید با ابزار مختلف به جنگ آن رفت و یکی از ابزار مهم استمداد و طلب کمک کردن از ارواح عالیه عالم و از نفوس کامله است.”

نباید فریب عارف نمایان را خورد

اگر ضرورت و دستور موکد عارفان و معلمان بزرگ اخلاق و معرفت این است که در زمینه اخلاقی‌شدن از خوبان عالم استمداد بجویید. اما روشن است که مراد آن بزرگواران معنوی ، کسانی نیستند که فاقد کمال باشند و رونمایی بر وجود ناقص خود قرار داده اند بنام “هدایت های اخلاقی و عرفانی” و در واقع دکان باز کرده‌اند و عرفان‌های کاذب را ترویج می‌کنند! این قماش افراد که چه بسا در لباس روحانیت هم دیده شوند که با تسبیح و گریه و صدا در گلو پیچاندن نسبت به مردم بدنبال مریدبازی هستند و نسبت به حاکمان بدنبال جمع آوری و بهرمندی از قدرت و ثروت بنام اوقاف و خیریه و بیت المال و… هستند! اینان در زبان پیامبر خدا ؛ “قُطاع الطریق_دزدان سرگردنه” هستند که باید از آنان پرهیز کرد . تردید نفرمایید که اینان هستند که غبار غربت بر آرمان های اخلاقی مینشانند و جامعه را از اخلاق بیگانه میکنند !

این سلسله مقالات که بدرخواست پایگاه بین المللی شیعه ، شفقنا تقدیم شد به پایان میرسد و امید است توفیق یار شود و بار دیگر مباحث بعدی مورد بررسی و عرضه قرار گیرد.
وماتوفیقی الا بالله الکریم.

بیشتر بخوانید:

«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش

«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش/ بخش دوم

«غُبارِ غُربت بر آرمان‌های اخلاقی!» بخش سوم/ نوشتاری از استاد هادی سروش

«غُبارِ غُربت بر آرمان‌های اخلاقی!» بخش چهارم/ نوشتاری از استاد هادی سروش

«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش/ بخش پنجم

«غُبارِ غُربت بر آرمان های اخلاقی ! »/ نوشتاری از استاد هادی سروش/ بخش ششم‌

«غُبارِ غُربت بر آرمان‌های اخلاقی!» بخش هفتم/ نوشتاری از استاد هادی سروش