🔰شیعه غدیری و جامعه غدیری و حکومت غدیری
 
✍هادی سروش

 
فضیلت غدیر
 
در فضیلت غدیر بعد از آیات سوره مائده ؛ روایات و سیره ائمه ع بخوبی حکایت از بزرگی این روز دارد.

پیامبر (ص) فرمود : "یوم غدیر افضل اعیاد امتی"
 کلینی نقل میکند امام صادق در مسیر بازگشت از مکه ، گذر از غدیر خم نمودند و در انجا توقف نمودند و از فضائل غدیر گفتند . (کافی ۵۶۶/۴ و الشافی / ۳۴۴)

کمیت اسدی وقتی در محضر امام باقر قصیده عینیه را خواند ، امام تایید نمود و فرمود : روح القدس بر زبان تو جاری شد.
شیخ ابوالفتوح رازی در تفسیرش گوید ؛ کمیت در خواب امام علی را خواب دید و فرمود : آن قصیده را بخوان. و کمیت خواند ؛ 
یوم الدَوح دَوح غدیر خم 
ابان له الولایه لو اُطیعا
امام قصیده او را تکمیل نمود و فرمود :
لم ار مثل داک الیوم یوما
ولم ارمثله حقااُضیعا (ج۴ص ۲۸۰) 

سیدشرف الدین نقل میکند ؛ ائمه در روز غدیر می نشستند و مردم به حضورشان میرسیدند .

در آثار اهل سنت هم جهت غدیر بصورت پر رنگ نقل شده ، مانند ابن اثیر در کتاب "الکامل" نقل میکند که در سال ۳۵۲ در بغداد به دستور خلیفه بمناسبت ۱۸ ذیحجه روز عید غدیر در خیابان ها جشن میگرفتند.
و یا به نقل علامه امینی و علامه شرف الدین ؛ دو عالم سنی یعنی ؛ طبری و سیوطی ، حدیث غدیر را متواتر میدانند.

فضیلت امام علی (ع)

کتابهای حدیث شیعه و سنی مملو از فضائل امام علی(ع) است .

حدیث اول ؛ امام باقر (ع) فرمود: چون امير المؤمنين (ع) از دنيا رفت، حسن بن على (ع) در مسجد كوفه به پا خاست، و سپاس خدا كرد و بر او ستايش نمود و سپس فرمود: أيا مردم، به راستى، امشب مردى در گذشت كه اولين از او پيش نباشند و آخرين به او نرسند، او پرچمدار رسول خدا (ص) بود، جبرئيل در سمت راستش بود و ميكائيل در سمت چپش از ميدان بر نمى‏گشت تا خدا به او پيروزى میداد.. / أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّهُ قَدْ قُبِضَ فِي هَذِهِ اَللَّيْلَةِ رَجُلٌ مَا سَبَقَهُ اَلْأَوَّلُونَ وَ لاَ يُدْرِكُهُ اَلْآخِرُونَ.. (کافی / ۲۷۴)

حدیث دوم  ؛ امام باقر (ع) فرمود : اين مردم نم را مى‏ مكند و نهر بزرگ را از دست مى ‏نهند، به او عرض شد: نهر بزرگ كدام است؟ فرمود: رسول خدا (ص) و علمى كه خدا به او داده است، خداى عز و جل سنت پيغمبران را از آدم (ع) تا محمد (ص) براى آن حضرت گرد آورد، به او عرض شد: اين سنت‏ها چه بود؟ فرمود: علم و دانش همه پيغمبران يك جا، و رسول خدا (ص) آن را به على (ع) منتقل كرد، مردى به او گفت: يا ابن رسول اللَّه، امير المؤمنين (ع) داناتر بود يا يكى از پيغمبران؟ امام باقر (ع) فرمود: بشنويد اين مرد چه مى‏ گويد، خدا گوش هر كه را خواهد باز كند، من به او گفتم كه: خدا علم همه پيغمبران را براى محمد (ص) جمع‏ كرد و او هم همه را نزد على (ع) جمع كرد و به او تحويل داد و او باز هم از من مى‏پرسد، على داناتر است يا يكى از پيغمبران؟!./ يَمُصُّونَ الثِّمَادَ  وَ يَدَعُونَ النَّهَرَ الْعَظِيمَ قِيلَ لَهُ وَ مَا النَّهَرُ الْعَظِيمُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الْعِلْمُ الَّذِي أَعْطَاهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَمَعَ لِمُحَمَّدٍ ص سُنَنَ النَّبِيِّينَ مِنْ آدَمَ وَ هَلُمَّ جَرّاً إِلَى مُحَمَّدٍ ص قِيلَ لَهُ وَ مَا تِلْكَ السُّنَنُ قَالَ عِلْمُ النَّبِيِّينَ بِأَسْرِهِ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص صَيَّرَ ذَلِكَ كُلَّهُ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع- فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ- فَأَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ أَعْلَمُ أَمْ بَعْضُ النَّبِيِّينَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع اسْمَعُوا مَا يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ يَفْتَحُ مَسَامِعَ مَنْ يَشَاءُ إِنِّي حَدَّثْتُهُ أَنَّ اللَّهَ جَمَعَ لِمُحَمَّدٍ ص عِلْمَ النَّبِيِّينَ وَ أَنَّهُ جَمَعَ ذَلِكَ كُلَّهُ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ هُوَ يَسْأَلُنِي أَهُوَ أَعْلَمُ ام بعض النبیین ( کافی / ۱۲۸)

 
حدیث سوم ؛ خود حضرت علی ع فرمود:
« هیچ آیه‌ای نه در شب و نه در روز ، نه در آسمان و نه در زمین ، نه درباره دنیا و نه درباره آخرت ، نه درباره بهشت و نه درباره دوزخ ، نه در صحرا و نه در کوه، نه در روشنائی و نه در تاریکی بر پیامبر  نازل نشد مگر آنکه مرا به خواندن آن وا داشت و آنرا بر من املاء کرد و من بدست خویش آنرا نوشتم و تاویل و تفسیر ، ناسخ و منسوخ ، محکم و متشابه ، خاص و عام آن و جای نزول و  علت  نزول آن را تا روز قیامت به من آموخت. /  ما نزلت علیه آیة فی لیل و لانهار و لاسماء و لاارض و لادنیا ولا آخرة و لا جنة و لانار ولاسهل و لا جبل و لاضیاء ولاظلمة الا اقرانیها واملاها علی فکتبتها بیدی وعلمنی تاویلها وتفسیرها و ناسخها و منسوخها و محکمها و متشابهها وخاصها و عامها واین نزلت و فیم نزلت الی یوم القیامة.»(تحف العقول۱۹۶)

حدیث چهارم‌؛امام باقر(ع)فرمود: «امیرالمؤمنین(ع) اول ما وافضل ما و بهترین مابعد ازپیامبر (ص) است.»(کافی/۱۳۱)

شیعه غدیری

غدیر دارای مراتبی است همانطدریکه صاحب غدیر دارای مراتب است ، هر ارادتمندی در مرتبه ای حضور دارد .

گروهی به ترویج ظاهری غدیر اشتغال دارند . مثلا جشن گرفته و اطعام میکنند . اطعام کردن در غدیر مورد توجه و فضیلت است.

و گروهی در فضلیت گویی از حضرت امیر (ع) توفیق دارند .

اما  مهم گروه سوم هستند که مرتبه بلندی دارند و آن این است که ؛ با نهج البلاغه زندگی میکنند و نهج البلاغه یعنی تمام حقیقت امام علی (ع) است .
امام خمینی چنین میگوید : 
"نهج البلاغه نازله روح اوست برای تربیت ما خفتگان در بستر منمیت و حجاب خودخواهی است."

زندگی با نهج البلاغه یعنی به آنچه مولا ع فرموده جامه عمل پوشیده شود ؛ مانند این بیان که فرمود : "وقتی هر خیری را مواجه شدید آن را دریابید و از هر شری فرار کنید / اذا رایتم الخیر فخذوا و اذا رایتم الشر ..   (خطبه / ۱۶۷)

شیعه غدیری به روایت کاملا عمل میکند که در بیان امام صادق (ع) آمده که فرمود : 
دوستدار على (ع) جز حلال نمى خورَد؛ زيرا رهبرش چنين بود . سوگند به خدايى كه جان او را گرفت ، از مال دنيا حرامى را تناول نكرد ، نه كم و نه زياد ، تا از دنيا رحلت كرد . و هيچ گاه دو كار بر او عرضه نشد كه در هر دو مورد ، خشنودى خدا بود ، جز آن كه سخت ترينش را بر جسم خود برمى گزيد ، و هيچ حادثه دشوارى بر پيامبر (ص) روى نياورد ، جز آن كه به جهت اطمينان و اعتماد ، على (ع) را بدان مأمور كرد . هيچ يك از امّت اسلامى توان انجام دادن كارهاى پيامبر (ص) را جز او نداشت . وى مانند كسى رفتار مى كرد كه به بهشت و جهنّم مى نگرد . هزار برده از ثروت خويش ، آزاد ساخت ، كه همه آن ، حاصل دست رنج و عرق پيشانى اش بود و اين همه را به خاطر خداوند عز و جل و رهايى از آتش ، انجام مى داد . غذاى او سركه و روغن زيتون بود و شيرينى اش خرما ، اگر بدان دست مى يافت . لباسش كرباس بود و اگر لباس بلند بود ، قيچى مى خواست و آن را كوتاه مى كرد . /إنَّ وَلِيَّ عَلِيٍّ (ع) لا يَأكُلُ إلاَّ الحَلالَ ؛ لأَِنَّ صاحِبَهُ كانَ كَذلِكَ . . . أما وَالَّذي ذَهَبَ بِنَفسِهِ ، ما أكَلَ مِنَ الدُّنيا حَراما قَليلاً ولا كَثيرا حَتّى فارَقَها ، ولا عَرَضَ لَهُ أمرانِ كِلاهُما لِلّهِ طاعَةٌ إلاّ أخَذَ بِأَشَدِّهِما عَلى بَدَنِهِ ، ولا نَزَلَت بِرَسولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله شَديدَةٌ قَطُّ إلاّ وَجَّهَهُ فيها ثِقَةً بِهِ ، ولا أطاقَ أحَدٌ مِنَ هذِهِ الاُمَّةِ عَمَلَ رَسولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله بَعدَهُ غَيرُهُ ، ولَقَد كانَ يَعمَلُ عَمَلَ رَجُلٍ كَأَنَّهُ يَنظُرُ إلَى الجَنَّةِ وَالنّارِ . ولَقَد أعتَقَ ألفَ مَملوكٍ مِن صُلبِ مالِهِ ، كُلُّ ذلِكَ تَحَفّى فيهِ يَداهُ ، وتَعَرَّقَ جَبينُهُ ، التِماسَ وَجهِ اللّه ِ عز و جل وَالخَلاصِ مِنَ النّارِ ، وما كان قوتُهُ إلاَّ الخَلَّ وَالزَّيتَ ، وحَلواهُ التَّمرُ إذا وَجَدَهُ ، ومَلبوسُهُ الكَرابيسُ ، فَإِذا فَضَلَ عَن ثِيابِهِ شَيءٌ دَعا بِالجَلَمِ فَجَزَّهُ . ( روضه کافی ح ۱۷۳)

و البته شیعه ی غدیری بودن بسیار بسیار سخت است و چه در برخی مواضع جامعه نمیپذیرد !

رسول خدا (ص) فرمود: طاعت علی (ع)  ذلت و خوارى است، و معصيت و نافرمانى او سبب كفر بخداست، عرض شد: اى رسول خدا چگونه طاعت على ذلت و نافرمانيش كفر بخدا است‌؟ فرمود: هر آينه على (ع) شما را بحق واميدارد، پس اگر او را فرمان بريد در دنيا و در نظر مردمان خوار باشيد، و اگر نافرمانيش كنيد بخداى عز و جل كافر شويد. / طَاعَةُ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ ذُلٌّ وَ مَعْصِيَتُهُ كُفْرٌ بِاللَّهِ قِيلَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ كَيْفَ يَكُونُ طَاعَةُ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ ذُلاًّ وَ مَعْصِيَتُهُ كُفْراً بِاللَّهِ قَالَ إِنَّ عَلِيّاً عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ يَحْمِلُكُمْ عَلَى اَلْحَقِّ فَإِنْ أَطَعْتُمُوهُ ذَلَلْتُمْ وَ إِنْ عَصَيْتُمُوهُ كَفَرْتُمْ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ . (روضه کافی / ح ۱۸۲ )

جامعه غدیری 

غیر از اینکه باید شیعه غدیری باشیم ، باید جامعه ما هم جامعه غدیری باشد . یعنی جامعه ای مملو از معنویت و اخلاق و مسئولیت شناسی و تلاش در برآورده شدن نیاز شهروندان .

جامعه غدیری جامعه معنوی و توحیدی است .
«از نشانه های پرهیزگاران آن است که تو می بینی در امر دین توانا و در نرمی و خوشخویی دور اندیش و در ایمان با یقین هستند . خداوند در نظر آنان بزرگ، و غیر او - هرچه هست - در دیده آنها کوچک است . یقین و باورشان به بهشت مانند یقین و باور کسی است که آن را دیده و ایمانشان به آتش همچون ایمان کسی است که آن را دیده که اهل آن در آن گرفتار عذابند .»  (نهج البلاغه خ ۱۸۴)

امام علی (ع) از دوری جامعه از زیبایی های معنوی و فرو رفتن در کینه و بداخلاقی اظهار نگرانی کرده و فرموده : 
 اي مردم، ما در روزگاري منحرف و زماني پر از كفران قرار گرفته‌ايم. روزگاريست كه نيكوكار در آن بدكار شمرده مي‌شود و ستمكار بر طغيان خود مي‌افزايد و از آنچه كه مي‌دانيم سودي نمي‌بريم و درباره آنچه كه نمي‌دانيم سئوالي نمي‌كنيم. و از هيچ رويداد خطرناكي كه ضربه‌ي مهلك مي‌آورد بيمي نداريم تا بر سر ما فرود آيد. پس به هر دستي نبايد داد دست چگونه مي‌توان فريب ظاهر انسانهائي را نخورد كه قيافه‌ي خود را با صلح و صفا آراسته و درونشان جايگاه درندگان و گزندگان بي‌امان و مهلك مي‌باشد؟! / أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّا قَدْ أَصْبَحْنَا فِي دَهْرٍ عَنُودٍ وَ زَمَنٍ شَدِيدٍ كَنُودٍ، يُعَدُّ فِيهِ الْمُحْسِنُ مُسِيئاً وَ يَزْدَادُ الظَّالِمُ فِيهِ عُتُوّاً. لَا نَنْتَفِعُ بِمَا عَلِمْنَا وَ لَا نَسْأَلُ عَمَّا جَهِلْنَا وَ لَا نَتَخَوَّفُ قَارِعَةً حَتَّى تَحُلَّ بِنَا.

رهنمون امام علي(ع) به جامعه مورد پسند چنین است که فرموده : «و همواره با اجتماعات بزرگ باشيد كه دست خدا با جماعت است. از پراكندگي بپرهيزيد كه دوري كننده از مردم بهره شيطان است; چنان كه گوسفند تنها طعمه گرگ است.» ( نهج البلاغه خ  ۱۲۷)

امام علي(ع) در مورد جامعه ای روحیه همکاری در آن زنده است در ضمن خطبه اي فرمودند: «اي مردم! انسان هرچند كه ثروتمند باشد از عشيره اش بي نياز نيست كه از او با دست و زبانش دفاع كند.» (نهج / خ ۲۳)
 
در موضوع دوستی بین آحاد جامعه امیرالمومنین ع ، به امام مجتبی ع می فرماید: چون برادرت از تو جدا شود تو پیوند دوستی را برقرار کن، اگر او روی برگرداند تو مهربانی کن، و چون بخل ورزد تو بخشنده باش، هنگامی که او دوری می گزیند تو نزدیک شو، و چون او سخت می گیرد تو آسان گیر... تا آنجا که می فرماید: چنانچه گویی بنده او هستی، و مثل این که او صاحب نعمت تو باشد. 

حتا در جامعه غدیری حیوانات هم از حق و حقوق خود بهرمند هستند . امام علی علیه السلام فرمود : "حق نداری حیوانی را بترسانی یا مورد اذیت و آزار قرار دهی..."  (نهج البلاغه نامه ۲۵)

حکومت غدیری 

نقطه سومی که مورد نظر حضرت امیر (ع) است این است که حکومت در جامعه هم با حکومت غدیری باشد .

حکومت غدیری بر اساس محبت به شهروندان حکمرانی میکند ؛
هذا الاسلام دین الله .. اقام دعائمه علی محبته . (نهج ،خ/ ۱۹۸)
 
معیار در حکومت دینی این است که در جامعه "امامت" مطرح باشد و نه امارات و ریاست . اینکه تفاوت حکمرانی بشکل امامت با تفاوت حکمرانی بشکل امارات و ریاست چگونه است ، امام صادق(ع) به زیبایی ترسیم نموده و فرمود : «حکومت بنی‌امیه با شمشیر و ستم و خون‏‌ریزى پایه‌‏گذارى شد، و حکومت ما با ملایمت و لطف و محبت و تقیه همراه است. پس شما باید در میان مردم، نیکو معاشرت کنید و مردم را چنان دعوت کنید تا با رغبت به طرف شما بیایند /أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ إِمَارَةَ بَنِی أُمَیَّةَ کَانَتْ بِالسَّیْفِ وَ الْعَسْفِ وَ الْجَوْرِ وَ أَنَّ إِمَامَتَنَا بِالرِّفْقِ وَ التَّأَلُّفِ وَ الْوَقَارِ وَ التَّقِیَّةِ وَ حُسْنِ الْخِلْطَةِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَاد.»

غدیر خم که افضل اعیاد امت رسول الله (ص) معرفی شده چنین ظرفیتی در بُعد فردی و اجتماعی و حکومتی دارد .

https://telegram.me/soroushmarefat