ساليادآيت ا...سروش محلاتي : عالم رباني
ساليادآيت ا...سروش محلاتي
======================
بسمه تعالی
"كونوا ربانيين"
عالمان ربانی در حکم پدر امت اسلام
پیش نوشتار:
در روز جمعه 20/8/90 هیئت انصار المهدی (ع) جلسه دعای ندبه خودرا که
مصادف با سالروز رحلت زعیم عالیقدر آن هیئت یعنی آیت الله
سروش محلاتی بود را به دعوت حجت الاسلام والمسلمین رضائی در
مسجد الرحمن میدان هفتم تیر تهران برگزار نمود و از همین روز حجت
الاسلام استاد هادی سروش در موضوع عالم ربانی به ایراد سخن پرداخت:
مقدمه:
پیامبر(ص) و علی (ع) پدران امت اسلام
درکتب حدیث شیعه و سنی این حدیث شریف نقل شده که پیامبر(ص) به حضرت علی (ع) فرمود: انا و علی ابوا لهذه الامة پیامبر (ص) و علی (ع) دو پدر این امت هستند اگر چه همه مسلمین با همه طوائف شان پیامبر اکرم را پذیرفته ولی برخی از فرقهای مسلمین حضرت امیر را نپذیرفته اند لکن آن حضرت « پدر همه امت » است ، این بمانند این است که فرزندی نسبت به پدر خود قدر ناشناس باشه ولی پدر نسبت به آن فرزند پدری خودرا فراموش نمیکند.
وظیفه در مودت به اهل بیت (ع) است
البته بجاست که متذکر این نکته شويم که در میان برخی از فرقه های مسلمین غیر از شیعه ممکن است محبت به حضرت امیر (ع) باشد ولی مهم این است که طبق آیه «قل لااسئلکم علیه من اجرا الا المودة فی القربی » (شوري ) از ما "مودت "خواسته اند و مودت استقامت در محبت است و به ظهور و بروز رساندن آن گرایش درونی قلبی است. و وظیفه مهم قرآني ما در مودت به ائمه (ع) است یعنی اهل بیت (ع) را دوست داشته ومحبت خود را ظاهر ساخته وبه آن در همه شرائط وفادار باشیم.
پدر خوانده در فقدان یا غیبت پدر واقعی
در مباحث فقه و حقوق آمده وقتی سایه پدر از سر فرزندانش جدا میشود وخصوصاً فرزندان یتیم «صغیر» باشد فردی بعنوان « ولی قهری» که همان «کفیل » هم میتواند باشد سر پرستی اولاد صغیر را بعهده میگیرد. خوب باید دید در زمان فقدان یا غیبت پدر واقعی امت اسلام «پدر جایگزین» کیست؟
« عالمان ربانی » بر اساس حدیث امام عسگری (ع) که در کتاب احتجاج آمده «پدر جایگزین» هستند که « ایتام آل محمد» را که همان شیعیان هستند را گرفته وبمقصد میرسانند.
عالم ربانی نه هر عالمی
مهم این است که در همان حدیث امام عسگری میفرماید: این مسئولیت برای هر عالم دینی نیست. چون برخی از عالمان دینی بمانند عالمان یهود هستند. که باعث انحراف قوم یهود شده اند.
در اینجاست که باید عالم ربانی را مورد مداقه قرار داد ، هم در مقام شناخت وهم در مقام تقلید و امتثال.
اصل تعبیر «ربانی» در قرآن سوره آل عمران آیه 79 آمده که در خطاب به عالمان میفرماید: شما به آنچه میخوانید و میدانید وبه تعلیم وتعلم مشغول هستید « کونوا ربانین» ربانی باشد. عالم ربانی به طبق تعریف مفسر بزرگ عصر اخیر و عالم بی بدیل حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی: آن عالمی است که شدید الربط به «رب» است یعنی در تمام لحظات وامورات خود همه هستي وشئون خود راتحت پوشش حضرت رب العالمین قرار دهد و بس.
این چنین عالمی اوصافی دارد:
اوصاف عالم ربانی
در سوره مبارکه شعراء آیه 213 پیامبر مورد خطاب قرار میدهد برای دو وصف مهم که باید اینچنین باشد.
1-لا تدع مع الله الها آخر « در کنار خدا عالم معبودی قرار مده».
2-و اخفض جناحک لمن اتبعک من المومنین « پروبال محبت خود برای مومنین بگشا.
خلوص
وصف اساسی و نخست یک «عالم ربانی» « خلوص و پاکی نیست از هر گونه آلودگی و هوی نفس است.
شناخت انسان مخلص بسیار کار سختی است و به این راحتی نمیتوان در اخلاص داشتن یا نداشتن فردی اظهار نظر کرد. اما شواهد و قرائنی در کار است که می توان خلوص افراد را مورد ارزیابی قرار داد.
بعنوان نمونه آیه 27 مائده ترازوی خوبی است برای تمییز خالص از ناخالص در جریان هابیل و قابیل که قربانی هابیل مورد قبول قرار گرفت.
و قابیل متعرض شد و گفت: "لا قتلنک" هابیل که یک شخصیت معنوی و مخلص بود به آرامی پاسخ داد که « انما یتقبل الله من المتقین» پاکی درون و خلوص را، علت قبول عمل معرفی کرد ودر مقابل تهدید برادرش گفت: لئن بسطت الی یدک لتقتلنی ما انا بباسط یدی الیک لا قتلک انی اخاف الله رب العالمین. یعنی اگر تو هم مرا بکشی من خود را آلوده به چنین عمل نخواهیم کرد. چون از رب العالمین میترسم.
پس فرد مخلص هیچ گاه در قبال بدرفتاری ها و حق کشی ها و بی حرمتی ها از مسیر صحیح وصراط مستقیم وراه خدا بیرون نمیرود.
و لذا هیچ وقت برای پیش برد امورش از افراد منفی و یا از امور منفی مثل تهمت و جو سازی و ... استفاده نمیکند.
خضوع
وصف دیگر که در حقیقت نورانی عالمان ربانی مهم است فروتنی ومحبت به افراد استکه بحق به این آیه عمل کرده اند که پروبال محبت خود را برای مومنین پهن کرده و همه را از شربت «محبت» خود سیراب میکنند.
مردم داری ، و رسیدگی به امور مومنین واحترام به تک تک اهل ایمان و اجابت خواسته های آنان از اوصاف مهم عالمان ربانی است که بقدری طاقت فرساست که چه بسا برخی از این ارزش مهم محروم هستند.
مهم در این باب این است که خدا از پیامبرش فقط محبت به بندان خدا نخواسته بلکه امر فرمود: بمانند پدری مهربان آنان را زیر پروبال خود بگیر یعنی اوج محبت و این است که طاقت فرساست.
توفیق نتیجه خلوص و خضوع
عالم ربانی که در ارتباط با خالق بی غل و غش بود ودر ارتباط با مخلوق در کمال محبت به ثمره ای است پیدا میکند که فوق العاده مهم است و آن موفقیت است ولا آن فرد می توان بعنوان موفق نام برده و آن اینکه از آنچه دیگران محروم بودند و دسترسی پیدا نکردند او استرس پیدا میکند.
به تعبیر زیباتر خلوص وخضوع مولودی دارد بنام نفوذ که مرزهای قلبهای افراد میگشاید ودر دل همه مردمان خانه میکند واین نعمت نفوذ را خدا به نادری از افراد عنایت میفرماید.
موفقیت ونفوذ آیت الله سروش در پرتو خلوص و خضوع
در خلوص پدر ما همین قدر بس که در برای رسیدن به اهدافش هم اهداف معنوی و روحانی اش از کوچکترین وسیله غیر الهی بهره نگرفت و نه گیر «شهرت» و نه گیر «ثروت» بود و نه حتی گیر «محبوبیت» هم نبود.
و در «خضوعش» نیز کفایت میکند که بگوئیم همه اوقات وقت استراحت خود را وقت مومنین کرده بود ومحراب ومنبر و صندوق قرض الحسنه و هیئت را وسیله قرار داده بود تا آشنائی با مردم و شناخت دغدغه ها و مشکلات آنان به کمکشان اقدام کند.
آن خلوص وآن خضوع این نفوذ فرق تصور را از ایشان در قلوب مومنین رقم زد که هر که او را دیده بود و با اوآشنا بود. گوش جان به زبان او داشت و در قبال رحلت او همه و همه بمانند فرزندان و برادران او میگریستند.
بهترین تعریف از موقعیت ملکوتی او را از زبان امام صادق (ع) بشنویم که فرمود: «رب شیعی له حظ من الامامه» چه بسا برخی از شیعیان بهره ای و حظی از امامت برده و ذره ای از جایگاه بی انتهاء ومنیع امامت را دارا ميشوند و در حدیث دیگر حضرت می فرماید: « السابقون النیا فی الدنیا و الآخرة»
