سخنراني در سالروز شهادت امام بــــاقر(ع)
سخنراني حجـت الاسلام استاد هادي سروش
در سالروز شهادت امام باقر (ع)
---------------------------------
اهميت عزاداري در شهادت امام باقر (ع)
عزاداري براي حضرت باقرالعلوم (ع) داراي خصوصيت است و آن خصوصيت از وصيت خود امام (ع) استفاده مي شود كه به حضرت صادق (ع) وصيت فرمود :" بمدت 10 سال در ايام حج در مني براي من مجلس عزاداري برپا كنيد" . (كافي5/117)
و خصوصيت ديگري كه ما در اقامه محفل عزاي آن جناب ترغيب مي كند آن ديني است كه در جهت "علم و معرفت" از آنحضرت به گردن ما شيعيان است كه اگر امام باقر نبود شيعه در باب "معارف"مستغني نبود .
علوم و دانش امام باقر (ع)
گرچه همه امامان از «علم لدني» و «بي انتها» بهره مندند،لكن خصوصيت امام باقر (ع) در حديث صريحي است كه در كتابهاي حديثي از شيخ مفيد تا شيخ عباس قمي پرتو افكن شده ،و آن روايت جابربن عبدا... انصاري است كه مكلف شد از طرف رسول ا... (ص) به امام باقر (ع) سلام برساند و بعد اين تعريف پيامبر را نسبت به آنحضرت بگوش ديگران برساند :"انه يبقر العلم بقراً و عنده علم النبيين " و جابر با صداي بلند اين تحيت را به امام باقر (ع) با بوسيدن دست و پاي حضرت ابلاغ مي كرد . (سيره ائمه اثني عشري ج۲/۱۸۹)
از اين حديث مستفيض دو نكته استفاده شود:
اول : غواص و شكافنده درياي مواج علم الهي آن بزرگوار است .
«علم الهي » چه علمي است ؟ همينقدر بدانيد كه مرحوم ابن سينا كه درس 18سالگي خود را از همه معلمان در فنون مختلف (رياضيات ، هيئت ، طبيعيات و...) بي نياز مي بيند ولي در مورد علم الهي مي گويد : هيچ گاه از استاد آن بي بهره و بي نياز نبوده ام .
علم الهي جامع همه علوم مبداء شناسي و معادشناسي و انسان شناسي و ملكوت شناسي و خلاصه دين شناسي است .
و شايد مقصود "ابن جوزي" در كتاب " تذكره الخواص" هم همين باشد كه مي گويد : شكافنده درياي علوم كه حضرت باقر (ع) است يعني اوعلوم و دانش را توسعه بخشيد .
نكته دوم : پيامبر (ص) ايشان را بعنوان دارنده همه علوم انبياء معرفي مي فرمايد. شما فقط به علم يك پيامبر آن نه از انبياء و پيامبران اولوالعزم كه صاحب شريعت هستند، نگاه كنيد كه در سوره بقره آمد و آن شخصيت حضرت آدم است كه قرآن مي فرمايد (وعلم الآدم الاسماء كلها) همه اسماء حسني الهي را آدم در پيش خود داشت و لذا شد معلم فرشتگان. حال شما با توجه به همين آيه و علم حضرت آدم ببينيد پيامبران صاحب شريعت چه معلوماتي دارند وخصوصاً خاتم رسل و عقل كل ، حضرت رسول ا... (ص) در چه مرتبه اي از علم و دانش است .
همه و همه اين علوم به تصريح پيامبر اعظم در نزد امام باقر (ع) است.
چه زيبا امام سجاد (ع) در مورد فرزندش فرمود : وا...لهو اشبه الناس برسول ا... (ص) (بحار ۳۶/۳۸۸)
سخن ابن حجر از دانشمندان متعصب اهل سنت
اين نويسنده متعصب و بعضاً بي انصاف سنييان كه نتوانسته در قبال اشراق و پرتو نور علم امام باقر مسير غير حقيقت را انتخاب كند در كتاب "الصواعق المحرقه" ( كه مدعي است صاعقه هايي در كتابش قرار داده كه بر خرمن شيعه زبانه آتش مي افكند) مي نويسد :
باقر شكافنده علم است و مراتب علمي و دانش او بر كسي پوشيده نيست . او با طهارت نفس و شرافت اخلاق عمر خود را در طاعت الهي گذراند و در مقامات عارفين رسوخ نمود ...
استنباط و انتشار همه علوم از كلمه «الصمد»
خود آنجناب طبق نقل شيخ صدوق در كتاب التوحيد مي فرمايد :
"خدا علمي به من عنايت فرموده كه مي توانم همه توحيد و اسلام و دين و شرائع را از كلمه الصمد سوره اخلاص قرآن بيان كنم ".
خصوصيت ملكوتي مجلس درس امام باقر (ع)
در تفسير فرات كوفي/124 از قول محمدبن مسلم شاگرد نامي آنحضرت آمده كه گفت : وقتي در محضر امام باقر (ع) بوديم. « فينا من السرور و قره العين ماشاءا... كأنا في الجنه...» يعني در حضور ايشان چنان سروري در ما ايجاد مي شد كه خود را در بهشت مي ديديدم .
توجه خاص حضرت امام باقر (ع) به شيعيان
امام صادق (ع) مي فرمايد : در لحاظ پاياني عمر پدرم بود مرا طلب كرد و فرمود :من امشب دعوت خدا را لبيك خواهم گفت و « الله الله في الشيعه » پسرم شما را بخدا قسم مي دهم و بخدا قسم ميدهم متوجه شيعيان باش » (بحار 47/7)
توجه حضرت امام باقر (ع) به غير شيعيان
حتي آن منبع نور و محبت و اخلاق به غير شيعيان نظر لطف دارد.
به اين جريان به نگاه دقت نظر فرمائيد :
جواني شامي كه از محبت به اهل بيت بي بهره بوده روزها مي آمده خدمت امام باقر (ع)تا اينكه يكروز به حضرت مي گويد : من بخاطر محبت به شما در مجلس شما شركت نمي كنم (البته براي مطلعين از تاريخ شام پوشيده نيست كه شام وشاميان مهد تفكر ضديت با اميرالمومنين بوده) بلكه مي آيم تا از علم شما بهره ببرم. مدتي از اين جوان خبري نشد كه حضرت جويا او شد گفتند :مريض است و خبر ديگري آمد كه او مرده و وصيت كرده شما برايشان نماز بخوانيد. امام فرمود «غسل اش كه داديد كفن نكنيد تا من بيايم. حضرت به نماز ايستاده ودو سجده طولاني كرد ودر حاليكه با رداع و عمامه پيامبر بود بر سر جنازه حاضر شد و او را با نام صدا زد،
و آن جوان بلند شد و نشست ...و به امام باقر (ع) عرض ارادت كرد و گفت : مرا به سرعت مي بردند كه افرادي به ماموران اطراف من گفتند : « ردوا اليه روحه ، فان محمد بن علي سألناه » روح او را بازگردانيد چرا كه امام باقر (ع) او را از ما خواسته است . (الثاقب/369)
