️استاد هادی سروش: اهل بیت (ع) پیروزی را در بقاء تفکر حق می دانند و نه شمشیر و غلبه/ در جنگ ۱۲ روزه ما به پیروزی بزرگی به نام «وحدت جامعه» رسیدیم

انتشار :‌ دوشنبه ۱۶ / ۰۴ /۱۴۰۴ | ساعت ۱۹:۱۷

شفقنا- حجت الاسلام و المسلمین هادی سروش در شام غریبان عاشورای حسینی که در مجمع دینی احیای فضیلت برگزار شد، «معنای حقیقی موفقیت و پیروزی در منظومه فکری اهل بیت (ع)» را مورد بررسی قرار داد و گفت: یکی از مفاهیمی که در تبلیغات بنی امیه در مورد نهضت کربلا مورد تحریف قرار گرفت، مفهوم پیروزی است.

بنی امیه و تحریفِ مفهوم پیروزی

آنها پیروزی را در شمشیر خلاصه و محدود کردند ، و در نتیجه بر باور بودند ؛ هرکسی که در سایه شمشیر غلبه کند، او حاکم است و پیروز است.

تحریف پیروزی به غلبه با شمشیر

استاد سروش در ادامه به پایگاه فکری این نظریه پرداخت و گفت : این تفکر درباره پیروزی که منتهی به شمشیر و غلبه ظاهری به قیمت ریختن خون ها است و از بنی امیه تا القاعده و داعش ادامه یافته بر پایه ای از نیاکان خود قرار داده اند.
امروز میبینیم در سوریه حرف رایج این است ؛ غلبه حاصل شود نیاز به ببیعت هم ندارد. این سیاست های ریشه در تفکری متفاوت دارد که تکیه بر زور و شمشیر دارد!

سابقه تفکر زور و شمشیر در پیروزی

از کسانی که پیروزی و بدست گرفتن قدرت با شمشیر را باور دارد و آن را می ستاید، جناب احمد حنبل است که میگوید ؛ هر کس به زور شمشیر به مردم چیره شود ، خلیفه است.
بعد از آن، تفسیر روح البیان که تصریح می کند ؛ “الغلبه بالحجه فی الانبیا و فی غیرهم بالسیف” ؛ یعنی ، انبیا باید دلیل و حجت وارد میشوند تا غالب شوند، حجت مانند بیان و اعجاز .لکن برای غیر آنان اینطور نیست ، و در پیروزی حرف اول از آنِ شمشیر و زور و قدرت است که پیروزی را تعیین می کند.

ره آورد این تفکر نه تنها توصیه به شمشیر و خشونت و قدرت طلبی خونین است ، بلکه این مفهوم را به ذهن موافقین و مخالفین خود تزریق میکند تا زمانیکه به زورِ قدرت دست نیافته اید، شکست خورده هستید و پیروزی یعنی غلبه و سوار شدن بر قدرت.

علت تفسیر انحرافی از پیروزی

استاد سروش گفت : با این تفسیر انحرافی ، همه نهضت های حق جو ، شکست خورده تفسیر می شوند و در نتیجه روحیه مقاومت و امید به اصلاح دررمیان آنان از بین می رود‌. در واقع اینها حقیقت پیروزی را به این شکل تغییر دادند که هرکه قدرت دارد پیروز است و هرکه قدرت ندارد، مغلوب است و این خود یک جنگ روانی است.

تفکر شمشیریِ بنی امیه ازنگاه امامان شیعه

هادی سروش گفت: امامان شیعه از تبیین نگاه خود به تفکر شمشیری بنی امیه غفلت نداشته و تصریح نمودند ؛
شیخ صدوق در الخصال نقل می کند؛ امام صادق (ع) تصریح میکند آنچه بنی انیه داشت فرمانروایی بود که باشمشیر بود و آنچه ما داریم امامت است که بر رفق و احترام استوار است . چنین فرمود:
«أَنَّ إِمَارَةَ بَنِی أُمَیَّةَ کَانَتْ بِالسَّیْفِ .. وَ أَنَّ إِمَامَتَنَا بِالرِّفْقِ … ؛ حکومت بنی‌امیه با شمشیر و ستم و خون‏‌ریزى پایه‌‏گذارى شد، و حکومت ما با ملایمت و لطف و محبت و تقیه همراه است. پس شما باید در میان مردم، نیکو معاشرت کنید و مردم را چنان دعوت کنید تا با رغبت به طرف شما بیایند». درچنین روزی، یعنی غروب عاشورا ، بنی امیه بر اساس همین استدلال ، خود را پیروز نامیدند و در مناطق تحت پوشش خود مانند عراق ، کوفه و شام جشن برقرار کردند‌.

حقیقت پیروزی بر اساس منطق قرآن

استاد سروش گفت: سوالی که اینجا قابل طرح این است که معنای پیروزی چیست؟ برای تبیین این موضوع به قرآن مراجعه می کنیم. قرآن در مراحل مختلف پیروزی را به معنایی ارائه میکند که دارای مصادیق مختلف است و همه آنان در فتح ثغور و یا فتح نفوس به کار رفته برخلاف تحریف بنی امیه که پیروزی را در فتح ثغور با شمشیر دانستند!

بخشی از آن چنین که است؛ پیروزی به همان معنای غلبه ، مانند ؛ “غُلبت الروم” و یا آیه ۵۵ سوره نور که از واژه “یستخلفنهم فی الارض” استفاده نموده و در این موارد پیروزی به معنای غلبه و فتح ثغور آمده است. اما در موارد دیگر پیروزی در فتح نفوس به شکل های مختلف است که دیگر پیروزی منحصر به غلبه نیست و معنای وسیع تری دارد. نمونه های آن را از قرآن کریم ملاحظه کنید؛

الف) سوره توبه آیه ۱۴ تعبیر یشف صدور المومنین دارد . این ایه مفاد مهمی دارد که اگر توانستید آسیب های روانی و فکری جامعه را ترمیم کنید، این در فرهنگ قرآنی پیروزی است.

ب)‌ در سوره آل عمران آیه ۵۵: در نورد عیسی بن مریم با تعبیر “آنی رافعک الیّ” سخن قطع دست ظالمان از عیسی (ع) است و این به عنوان نوعی پیروزی مطرح است.

ج) آیه ۷ سوره انفال؛ آمده “ان یحق الحق کلماته” ؛ بدین معنا که اگر توانستید زمینه ای فراهم کنید که حق بتواند احقاق شود، مسیر حق در جامعه نهادینه شود؛ این پیروزی است.

د) سوره فتح آیه ۱۹ فرمود: “کف ایدی الناس عنکم” . در جایی که انسان بتواند بدون خونریزی و بدون آسیب شدید ، دست کفار را از جامعه قطع کند‌، پیروزی است.
بهترین مصداق پیروزی در سایه صلح را خدا در قرآن مطرح فرمود که صلح حدیبیه است و از آن به “انا فتحنا لک فتحا مبینا” نام برد که به پیروزی روشن نامگذاری نمود. چون بر اساس پیمان حدیبیه دست کفار بر علیه مسلمانان بسته شد، این هم یک پیروزی است.
پس تنها مصداق شمشیر که توسط بنی امیه به عنوان پیروزی معرفی شد، معنای منحصر پیروزی نخواهد بود.
با همین تفسیر است که ما می گوییم امام حسین (ع) در واقعه کربلا پیروز شد.
علامه طباطبایی در جلد ۱۷ المیزان در بیان نقطه مهم پیردوزی می فرماید: هر نظامی که عزت خود را بتواند در برابر دشمن حفظ کند، پیروز است.

پیروزی قطعی امام حسین در کربلا

استاد حوزه گفت: اگرچه خود اباعبدالله (ع) شهید شدند، خیمه هایشان به آتش کشیده شد، خانواده شأن به اسارت رفتند، و مصایب فراوان بر اهل بینشان وارد شد. اما امام حسین (ع) در کربلا پیروز شدند. این پیروزی را میتوان در دو نگاه عرفانی و میدانی بررسی کرد.

پیروزی امام حسین از نگاه عرفانی و میدانی آن حضرت

در نگاه عرفانی، حضرت سیدالشهداء با رضایت به قضای الهی و اینکه دنیا فنا پذیر است و برای انبیاء هم نماند و آنان هم در دنیا نماندند، -طبق نقل ابن عساکر- فرمود: «عباد الله اتقوا الله و کونوا من الدنیا علی حذر فإن الدنیا لو بقیت علی احد او بقی علیها احد لکانت الانبیاءُ احق بالبقی».

در نگاه میدانی حضرت با صراحت بر واگذاشتن جامعه ایشان را و تنها شدنش فرمود: “کیف لایستسلم للموت من لاناصرله و لامعین..” اما این تنها بودن را شکست بمعنای عدم پیروزی معنا نکرد و با توجه به آینده و موقعیت برتری که نام او و اندیشه او راه او خواهد داشت ، خود را موفق به پیروزی واقعی -ونه ظاهری- معرفی کرد.
در ورود به کربلا می فرمایند: “هاهنا والله سفک دمائنا ، و هاهنا والله هتک حریمنا ، و هاهنا والله قتل رجالنا ، و هاهنا والله ذبح اطفالنا “، بلافاصله بعد تداعی مصائب کربلا ، اذهان را متوجه پیروزی راه و مرام خود کرده و کربلا را به جایی که سرزمین آرام دلهاو زیارت عاشقان می شود معرفی کرد و چنین فرمود: “وهاهنا والله تزار قبورنا و بهذه التربه وعدنی جدی رسول الله و لاخلف لقوله(ص)”

و در روز عاشورا به خاندان خود به بقاء آنان و راه و روش اهلبیت اشاره کرد و فرمود: ” واعلموا ان الله حافظکم و حامیکم و سینجیکم من شرالاعداء و یجعل عاقبه امرکم الی خیر” به نقل شیخ طوسی؛ امام صادق فرمود: ابراهیم بن طلحه از امام سجاد در ورود به مدینه سوال کرد چه کسى پیروز شد؟ امام پاسخ دادند: وقت نماز که نماز اقامه می شود خود این اقامه نماز پیروزکربلا را معرفی میکند ، «إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ، وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاةِ، فَأَذِّنْ ثُمَّ أَقِمْ»

در جنگ تحمیلیِ اسرائیل، ما به پیروزی بزرگی بنام وحدت جامعه ایران رسیدیم

استاد سروش گفت: بر همین اساس در جریان جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونسیتی با ایران، ما پیروز شدیم. پیروزی بزرگی بنام وحدت جامعه بر گِرد ایران شکل گرفت و این پیروزی بزرگ و مسئولین قدر دانسته و آن را تقویت کنند و مبادا این پیروزی بزرگ تباه شود. این رشد و ظهور غیرت دینی و گرایش وطن پرستی ملی را باید بسیار پاس داشته شودو این پیروزی را باید شناخت و برای حفظ آن باید تلاش کرد.

• برچسب ها
• بنی امیه
• جنگ ۱۲ روزه
• شمشیر
• هادی سروش